Upadłość konsumencka a wspólny majątek małżonków – co warto wiedzieć?

Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe skierowane do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które stały się niewypłacalne. Celem tego procesu jest umożliwienie dłużnikowi wyjścia z trudnej sytuacji finansowej i uzyskanie oddłużenia, m.in. poprzez częściowe lub całkowite umorzenie zobowiązań. Zasadniczym warunkiem rozpoczęcia postępowania jest trwała niewypłacalność osoby fizycznej, rozumiana jako utrata zdolności do terminowego regulowania swoich zobowiązań pieniężnych. Procedura ta została uregulowana w przepisach 

Prawa upadłościowego i ma na celu nie tylko ochronę dłużnika, ale także zapewnienie wierzycielom możliwości częściowego zaspokojenia ich roszczeń. Upadłość konsumencka nie powinna być jednak traktowana jako forma ucieczki od odpowiedzialności finansowej, ale jako mechanizm ostatniej szansy na rozpoczęcie życia na nowo bez ciężaru niemożliwego do spłacenia zadłużenia.

Wspólny majątek małżonków a ogłoszenie upadłości

W polskim porządku prawnym domyślną formą ustroju majątkowego po zawarciu małżeństwa jest wspólność majątkowa. Oznacza to, że majątek nabywany po ślubie przez oboje małżonków, ale również przez jednego z nich, wchodzi do tzw. majątku wspólnego. W przypadku ogłoszenia upadłości przez jednego z małżonków, majątek wspólny zostaje objęty masą upadłościową, nawet jeśli drugi z małżonków nie jest dłużnikiem. Oznacza to, że majątek wspólny może zostać wykorzystany do zaspokojenia wierzycieli osoby, która ogłosiła upadłość. W praktyce przekłada się to na ryzyko utraty składników majątku wspólnego, takich jak nieruchomości, oszczędności czy wartościowe przedmioty. Dlatego kwestia wspólnego majątku jest jednym z kluczowych zagadnień w przypadku postępowania upadłościowego jednego z małżonków.

Jak upadłość jednego z małżonków wpływa na drugiego?

Ogłoszenie upadłości przez jednego z małżonków ma bezpośrednie konsekwencje również dla drugiego, nie tylko w aspekcie emocjonalnym, ale także prawnym i finansowym. Przejawem tego jest możliwość zajęcia majątku wspólnego przez syndyka, nawet jeśli drugi małżonek nie zaciągał zobowiązań lub nie wiedział o zadłużeniu. Tym samym upadłość jednej osoby może wpływać na sytuację materialną całej rodziny. 

Jednocześnie, warto zaznaczyć, że małżonek upadłego nie staje się automatycznie stroną postępowania upadłościowego ani nie przejmuje odpowiedzialności za jego długi. Jednakże utrata dostępu do majątku wspólnego, a także potencjalna sprzedaż poszczególnych składników tego majątku przez syndyka, może znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie tego małżonka i pozostałych członków rodziny

Podział majątku wspólnego w trakcie postępowania upadłościowego

W momencie ogłoszenia upadłości przez jednego z małżonków, z mocy prawa ustaje wspólność majątkowa. Co więcej, wszelkie prawa majątkowe przysługujące upadłemu, w tym jego udział w majątku wspólnym, wchodzą w skład masy upadłości. Zgodnie z przepisami, nie można dokonać podziału majątku wspólnego bez zgody sądu upadłościowego..

W praktyce oznacza to, że roszczenia drugiego małżonka o podział majątku wspólnego zostają ograniczone. Może on jednak dochodzić swoich praw, np. zgłaszając do masy upadłości roszczenia z tytułu udziału w majątku. Choć nie gwarantuje to pełnego odzyskania wartości, którą wniósł do wspólnego majątku, pozwala na częściowe zabezpieczenie interesów małżonka niezadłużonego.

Czy warto zawrzeć rozdzielność majątkową przed ogłoszeniem upadłości?

Zawarcie intercyzy, czyli ustanowienie rozdzielności majątkowej, może stanowić skuteczny sposób ochrony majątku jednego z małżonków przed konsekwencjami finansowymi upadłości drugiego. Jednak skutki takiego kroku są ograniczone, jeśli zostały podjęte na krótko przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. 

W niektórych przypadkach sąd lub syndyk może bowiem zakwestionować ważność ustanowionej rozdzielności, uznając ją za próbę pokrzywdzenia wierzycieli. Aby zapewnić ważność intercyzy w kontekście upadłości, najlepiej zawrzeć ją odpowiednio wcześnie, zanim pojawią się pierwsze oznaki niewypłacalności. Tylko wtedy rozdzielność majątkowa może skutecznie zabezpieczać majątek danego małżonka i zapobiec jego zajęciu przez syndyka w toku postępowania upadłościowego.

Artykuł powstał przy współpracy z upadlosc-kancelaria.pl.