Pracodawcy zawierają z pracownikami nie tylko umowy o pracę, ale również wiele innych umów, które noszą nazwę umów cywilno-prawnych. Umowy te są regulowane przez przepisy Kodeksu Cywilnego, podczas gdy umowę o pracę reguluje Kodeks Pracy. Najczęściej spotykane są umowy zlecenia i umowy o dzieło. Umowa zlecenie jest zaraz po umowie o pracę, najczęściej zawieraną formą zatrudnienia.
Umowa zlecenie
Umowa zlecenie jest zawierana na czas określony i określa konkretny produkt lub usługę, którą zleceniobiorca zobowiązuje się wykonać. Powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Umowa ta charakteryzuje się dużą swobodą pracownika, jeżeli chodzi o organizację pracy. Nie ma również określonego godzinowego wymiaru pracy oraz miejsca jej wykonywania. Umowa zlecenie może zostać wypowiedziana w dowolnym momencie. Pracownik ma ograniczone prawa np. brak urlopu, wypowiedzenia, chorobowego. W 2018 roku został ustalony obowiązek zachowania minimalnej stawki godzinowej. Przedsiębiorca powinien również pamiętać, że od umowy zlecenie należy odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne do ZUS. Nie dotyczy to studentów do 26. roku życia.
Umowa o dzieło
Umowa o dzieło dotyczy jednorazowego wykonania dzieła, które może być dobrem materialnym lub niematerialnym wykonanym przez przyjmującego zlecenie. W rezultacie tej umowy musi coś powstać. Nie ma znaczenia czas i ilość pracy jakie zostało poświęcone przez wykonawcę. Umowa o dzieło może być zawarta w formie ustnej, jednak najczęściej stosowaną jest forma pisemna. Podobnie jak w umowie zlecenie, wykonawca nie ma prawa m. in. do urlopu, chorobowego. Składki do ZUS muszą być odprowadzane tylko w przypadku, jeżeli umowa zawarta jest między pracodawcą i stałym pracownikiem.
Umowy cywilno-prawne podlegają zasadzie swobody umów, oznacza to, że wszystkie warunki na które zgodzą się obie strony, mogą być do niej wpisane. Ważne, aby umowy nie wykraczały poza przepisy prawne. Trzeba pamiętać, że Kodeks Pracy zakazuje zastępowania umowy o pracę umową cywilno-prawną. Decyduje tu nie nazwa zawartej umowy, ale warunki w jakich faktycznie praca jest świadczona. Pracodawcy, którzy zawierają umowy cywilno-prawne, kiedy powinna być zawarta umowa o pracę, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
